تاریخچه وزنه برداری در ایران بسیار شنیدنی است. زورخانه قدیمی ترین باشگاه ایرانی هاست و کشتی گیران پهلوانی در گذشته با گوی های سنگی به وزن ۲۵ و ۴۲ و ۶۶ کیلوگرمی تمرین می کردند که البته تمرین با گوی هایی سنگین تر از وزن خود پهلوان نظیر ۱۲۰ کیلوگرم نیز گزارش شده است.
بد نیست بدانید با اینکه ایران مهد و بینان گذار کشتی پهلوانی است در مسابقات اخیر تیم ایران و ورزشکاران ایرانی به طرز اسف باری در تهران باختند و مایه ی خنده شدند! تصور کنید ایران بنیان گذار و مهد کشتی پهلوانی باشد و آفریقایی ها در تهران ایرانی ها را در این رشته شکسته داده و پس از به خاک رساندن پشت حریف ایرانی در کشتی ی که در آن جوانمردی و پهلوانی بسی بیشتر از بردن و قهرمانی ارزش دارد سرمستانه از اینکه برنده شده است جفتک جرگه کرده و میمون وار بالا و پایین می پرد!
در سال ۱۳۰۲ فردی به نام امان گاسپادین پادگورنی که در اوکراین تحصیل کرده بود به ایران آمد و در تبریز مشغول تدریس در مدرسه ی نظام شد. او در طول هشت سال اقامت اش در تبریز با دیفرانسیل خودروها میله ای شبیه به میله هالتر ساخته بود و با آن وزنه برداری تمرین و حتی آموزش می داد و تبریز را می توان زادگاه وزنه برداری ایران دانست!
جالب است بدانید در این سال ها در تبریز موفق به ساخت صفحه هالتر نشده بودند و و فقط هالتر در وزن های سبک تا سنگین را از دیفرانسیل خودروهای مختلف اعم از سواری و باری تراشیده و با آن تمرین می کردند!
این مربی خارجی در سال ۱۳۱۰ به تهران منتقل شد و همین رویه را در تهران ادامه داد. میله هالتر هایی که در تبریز ساخته بودند بوش و بولبرینگ نداشت و نمی چرخید و اگر وزنه بردار باشید می دانید که قسمتی از میله که در دو طرف، پذیرای صفحه هالترها می باشد باید آزادی چرخش داشته باشد وگرنه وزنه زدن با چنین میله هالتری عملا ناممکن خواهد بود.
در این دوره بود که به ریخته گران در خیابان منوچهری تهران سفارش میله هالتری داده شده که در دو رف بوش داشت و میله خاصیت چرخشی صفحات را داشت و بدین ترتیب وزنه بردار می توانست وزنه های سنگین تر را بدون خطر مصدومیت و سقوط بزند و از سوی دیگر به کارخانه های اسلحه سازی آن دوران سفارش صفحه هالتر داد و بدین ترتیب وزنه برداری در ایران مدرن تر شد.
پادگورنی اولین دورۀ مسابقات قهرمانی کشور را داوری کرد و نخستین تیم وزنه‌برداری ایران را در ۱۳۱۹ در منزل یکی از وزنه برداران تمرین داد. موضوع جالب تر خواهد بود اگر بدانید که او محمود نامجو یکی از سرشناس ترین وزنه برداران طول تاریخ ایران، برندۀ نخستین مدال طلای جهانی تاریخ ورزش ایران، را به تغییر رشته از ژیمناستیک به وزنه‌برداری تشویق کرد و او بود که از محمود نامجو وزنه بردار ساخت!
در ابتدای بحث تاریخچه وزنه برداری در ایران گفتیم که امان گاسپادین پادگورنی وزنه برداری در ایران را پایه گذاشت ولی این عبدالله نادری بود که با تلاش های زیاد فدراسیون وزنه برداری ایران را در سال ۱۳۱۸ تأسیس کرد و خود نیز از سال ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۵، سرپرست این فدراسیون بود و اولین اردوی وزنه برداری درسال ۱۳۱۹ با حضور امیر شرفی، طباطبایی، حیات غیب، افشار طوس و نادری تشکیل گردید.
در این دوره نخستین میله هالتر نسبتا استاندارد نیز از هند وارد شده بود و تمرینات وزنه برداری شکل رسمی تری به خود گرفته بود. در حال حاضر وزنه برداری در یک ضرب و دو ضرب خلاصه می شود و بد نیست بدانید در آن دوران، وزنه برداری شامل سه حرکت بود: پرس سینه، یک ضرب و دو ضرب و روال مسابقات بدین گونه بود که در روز نخست رقابت های پرس انجام می شد و در روز دوم رقابت های یکضرب و در روز سوم نیز رقابت های دو ضرب برگزار می شود و تکنیک های اجرا نیز به کل با چیزی که امروز می بینید متفاوت بوده است.
در مورد حرکت پرس سرشانه که سابقا یکی از حرکات مسابقه ای وزنه برداری بود و به مرور از وزنه برداری حذف و خود نقطه ی آغاز رقابت های تک پرس شد همین اندازه توضیح دهم که وزنه بردار وزنه را به روی سینه می کشیده و سپس آن را بدون قیچی زدن به بالای سر هدایت می کرده است و در تصویر نیز شیوه ی اجرا را می بینید!
مسابقات در این دوران تنها یک داور داشت و امروزه سه داور داشته و هیات ژوری ناظر بر عملکرد داورها نیز در سالن می باشند. امروزه وزنه ای که به میله هالتر افزوده شده کاسته نمی شود و افراد بر حسب تناژی که درخواست کرده اند به ترتیب از سبک به سنگین وزنه می زنند ولی در این دوران نفر نخست در صورتی که ۸۰ کیلو درخواست می کرد و نفر بعدی درخواست ۶۰ کیلو می نمود وزنه کاهش داده می شد و خلاصه رقابت ها نیز با دشواری هایی همراه بود!
اولین دوره از مسابقات قهرمانی کشور را خود آقای پادگورنی و سپس آقای نادری قضاوت کرد. در نخستین مسابقاتی که در ایران برای وزنه برداری ترتیب می یافت، مسئله وزن شرکت کننده ها مطرح نبود و هر وزنه برداری که می توانست وزنه سنگین تری را بلند کند، اول می شد.
وضعیت مسابقات در ایران بدین منوال ادامه داشت و البته برگزار کنندگان و ورزشکاران اطلاعی از قوانینی که در سطح جهان جاری بود نداشتند چرا که در آن دوران ارتباطات با جهان بسیار بسیار کند بود و رسانه ای وجود نداشت. با رسیدن نتایج مسابقات المپیک ۱۹۳۶ برلین به ایران دست اندرکاران وزنه برداری در ایران دریافتند که مسابقات در اوزان مختلف برگزار می شود و بدین ترتیب قوانین برگزاری مسابقات در ایران نیز نزدیک به مسابقات رسمی جهانی شد.
تاریخچه وزنه برداری در ایران شنیدنی است و باری به هر جهت، تمرینات و تلاش ها ادامه داشت تا اینکه تیم وزنه برداری ایران در المپیک ۱۹۴۸ لندن شرکت کرد و برای نخستین بار یک وزنه بردار از ایران به نام جعفر سلماسی در دسته ی ۶۰ کیلوگرم یک مدال با ارزش برنز المپیک برای ایران کسب کرد و این نخستین مدال ایران در المپیک بود و بدین ترتیب نام جعفر سلماسی در تاریخ وزنه برداری ایران جاودانه شد و ایران در اواخر سال ۱۹۴۶ به عضویت فدراسیون جهانی وزنه برداری پذیرفته شد!
از آن دوران به بعد وزنه برداری در ایران به روی غلطک افتاد و همواره یکی از مدال آورترین رشت های کشور بوده است. در ادامه در مورد دیگر قهرمان به نام وزنه برداری عهد عتیق ایران من جمله محمود نامجو نیز صحبت خواهم کرد ولی بد نیست بدانید در این دوران در پایان مسابقات رسمی وزنه برداری، یک سری مسابقات غیر رسمی که حالت فان داشت نیز بین شرکت کننده ها برگزار می شد که ابدا با وزنه و رکورد سر و کار نداشت و این مسابقه ی غیر رسمی نخستین جرقه های پرورش اندام در ایران بود که در آن دوران در پایان مسابقات وزنه برداری زده می شد.
بدین معنی که شرکت کننده های پس از اتمام رقابت های وزنه برداری در روز پایانی بر روی سن رفته و فیگورهایی می گرفتند و بدین ترتیب زیباترین بدن ها نیز انتخاب می شدند و نخستین مسابقات زیبایی اندام ایران نیز بدین ترتیب شکل گرفت که مرحوم محمود نامجو که در ادامه در مورد ایشان صحبت می کنم ضمن اینکه یکی از با افتخارترین وزنه برداران تاریخ ایران هستند جزو نخستین قهرمانان زیبایی اندام ایران نیز بودند که البته یادآوری می کنم این مسابقات جنبه ی غیر رسمی و تا حدودی جنبه ی فان داشت.
قهرمان اولین مسابقه وزنه برداری ایران چه کسی شد؟!
جایی ثبت نشده